Η 27η Ιανουαρίου αποτελεί συμβολικά τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Η ημέρα επιλέχθηκε, επειδή στις 27 Ιανουαρίου 1945 απελευθερώθηκε το Άουσβιτς- Μπίρκεναου, το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης της ναζιστικής θηριωδίας.
Το Ολοκαύτωμα ήταν η συστηματική, μαζική και κρατικά σχεδιασμένη δίωξη και δολοφονία από το ναζιστικό καθεστώς 6 εκατομμυρίων Εβραίων στο θρήσκευμα Ευρωπαίων, αλλά και ευρύτερα πληθυσμιακών ομάδων που θεωρήθηκαν από το καθεστώς «φυλετικά/βιολογικά κατώτεροι» -όπως Ρομά, άτομα με αναπηρίες, Σλάβοι- αλλά και ομάδων που διώχθηκαν για τα πολιτικά τους φρονήματα ή τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις.Μια ρεαλιστική και καθολικά αποδεκτή εκτίμηση των θυμάτων είναι τα 9 έως 11 εκατομμύρια άτομα!
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης που οργάνωσε το Βαρβάκειο Πρότυπο Γυμνάσιο, εκτός από την ενημέρωση και συζήτηση των εκπαιδευτικών με τη μαθητική κοινότητα, έγινε προβολή οπτικοακουστικού υλικού μαρτυριών κρατουμένων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, εικαστικών έργων κρατουμένων, αλλά και βιβλίων σχετικών με το Ολοκαύτωμα στη βιβλιοθήκη του σχολείου.
Σε ένα από αυτά τα βιβλία, το εμβληματικό “Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος”, ο συγγραφέας του, Primo Levi , κρατούμενος ο ίδιος, γράφει: «Εάν μέσα απ’ τα στρατόπεδα θα μπορούσε να δραπετεύσει ένα μήνυμα και να φτάσει στους ελεύθερους ανθρώπους θα ήταν αυτό: προσπαθήστε να μην υποστείτε στο σπίτι σας αυτό που έχει επιβληθεί σε εμάς εδώ». Η φιλόσοφος Hannah Arendt, πάλι, με αφορμή την περίπτωση Άιχμαν και με πρόθεση να κατανοήσει τη βαρβαρότητα του Ολοκαυτώματος, αναφέρθηκε στην «κοινοτοπία του κακού». Σύμφωνα με αυτή, οι μαζικές αποτρόπαιες πράξεις δεν οφείλονται σε τέρατα, σε άτομα που αντιπροσωπεύουν το απόλυτο ή το εγγενές κακό.Το κακό γεννιέται και αναπτύσσεται μέσα από την αδράνεια και την υποταγή των ανθρώπων. Είναι αποτέλεσμα της ρηχότητας και της απεμπόλησης της ηθικής ευθύνης του ανθρώπου.
Οι μαθητές μας παρακολούθησαν με εξαιρετικό ενδιαφέρον τα ντοκουμέντα και ανέπτυξαν γόνιμο διάλογο γύρω από το θέμα, με μια ευχή-αξίωση: “ποτέ ξανά!”.
